Τα κονδυλώματα αποτελούν το σύμπτωμα της ιογενούς προσβολής από τον ιό των Ανθρώπινων Θηλωμάτων (Human Papilloma Viruses - HPV).
Η λοίμωξη από τον ιό των κονδυλωμάτων είναι η πιο συχνή σεξουαλικώς μεταδιδόμενη νόσος. Εκτιμάται ότι το 50-70% των σεξουαλικά ενεργών ανδρών και γυναικών θα προσβληθούν από τον ιό HPV καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής τους.
Υπολογίζεται ότι σε κάθε σεξουαλική επαφή με μολυσμένο άτομο χωρίς προφύλαξη υπάρχει κίνδυνος 70% μόλυνσης από τον ιό. Κονδυλώματα όμως θα εμφανιστούν σε μόλις 10% αυτών που θα μολυνθούν, καθώς στις περισσότερες περιπτώσεις ο ιός των κονδυλωμάτων αντιμετωπίζεται από το ανοσοποιητικό σύστημα και παραμένει σε λανθάνουσα κατάσταση.
Υπάρχουν πάνω από 130 τύποι του ιού και κάποιοι είναι χαμηλού κινδύνου, ενώ κάποιοι άλλοι αυξημένου. Οι τύποι του ιού HPV χαμηλού κινδύνου (6, 11, 42, 43, 44, 54, 61, 70, 72, 81) προκαλούν συνήθως καλοήθεις αλλοιώσεις, γνωστότερες εκ των οποίων είναι τα οξυτενή κονδυλώματα. Οι τύποι του ιού 6 και 11 ευθύνονται για το 90% περίπου των αλλοιώσεων αυτών. Οι τύποι του ιού HPV υψηλού κινδύνου (16, 18, 31, 33, 35, 39, 45, 51, 52, 56, 58, 59, 68, 73, 82) μπορούν, υπό κατάλληλες συνθήκες, να προκαλέσουν την ανάπτυξη διάφορων ειδών καρκίνου στον οργανισμό, όπως στον τράχηλο της μήτρας, στον κόλπο, στο αιδοίο, στον πρωκτό, στο πέος καθώς και στον στοματοφάρυγγα.
Τα οξυτενή κονδυλώματα είναι μικρά ογκίδια - μικρές δερματικές βλάβες με σχήμα σαν μικρό κουνουπίδι (ανθοκραμβοειδές). Μπορεί να είναι επίπεδα ή να προεξέχουν από το δέρμα, να είναι μικρά σαν κεφάλι καρφίτσας ή μεγαλύτερα, μεμονωμένα ή πολλά μαζί. Συνήθως έχουν ανώμαλη επιφάνεια και το χρώμα τους είναι ερυθρό-ρόδινο ή γκρίζο-φαιό, έχουν βάση πεπλατυσμένη ή με μίσχο, ενώ η σύστασή τους είναι μαλακή.
Τα κονδυλώματα είναι συνήθως εμφανή με γυμνό μάτι, ωστόσο, ορισμένες φορές δεν είναι ορατά με την απλή οπτική εξέταση και ο γιατρός χρειάζεται να χρησιμοποιήσει μια πιο ειδική εξέταση, την κολποσκόπηση ή την πρωκτοσκόπηση.
Στη γυναίκα εμφανίζονται στο δέρμα της περιοχής του αιδοίου, στον κόλπο, στον τράχηλο της μήτρας, στο δέρμα της περινεϊκής περιοχής, στον πρωκτικό δακτύλιο και στον βλεννογόνο του ορθού.
Στον άνδρα εμφανίζονται συνήθως στο πέος ή στην ουρήθρα, τους όρχεις, στον πρωκτικό δακτύλιο και στον βλεννογόνο του ορθού.
Τέλος, τόσο στη γυναίκα όσο και στον άνδρα μπορεί επίσης να εμφανιστούν και στο στόμα.

ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ-ΔΙΑΓΝΩΣΗ

Τα κονδυλώματα συνήθως δεν έχουν συμπτώματα. Ο ασθενής τα αντιλαμβάνεται με την αφή ή τα βλέπει με μεγεθυντικό καθρεφτάκι. Ανάλογα με το μέγεθος και την ανατομική τους θέση, μπορεί να συνοδεύονται από πόνο ή φαγούρα (κνησμό). Σε σπάνιες περιπτώσεις μπορεί να προκαλέσουν αιμορραγία ή να δημιουργηθούν έλκη.
Αν τα κονδυλώματα είναι εξωτερικά, ο γιατρός μπορεί να τα δει και να τα αναγνωρίσει είτε με την επισκόπηση της περιοχής είτε χρησιμοποιώντας ένα ειδικό μηχάνημα, το κολποσκόπιο, είτε με το πρωκτοσκόπιο, αν εντοπίζονται στον πρωκτό. Αν όμως είναι εσωτερικά, μπορεί να τα υποπτευθεί από το αποτέλεσμα του τεστ Παπανικολάου. Με την κολποσκόπηση ή την πρωκτοσκόπηση μπορεί να ληφθούν και βιοψίες, ώστε να επιβεβαιωθεί η διάγνωση.
Τέλος, η εξέλιξη στις διαγνωστικές εξετάσεις είναι οι μοριακές τεχνικές τυποποίησης του τύπου HPV. Με τη μέθοδο αλυσιδωτής αντίδρασης πολυμεράσης (PCR) ανιχνεύεται το DNA του ιού του κονδυλώματος και μπορούμε να κάνουμε τυποποίηση του ιού.

ΠΩΣ ΜΕΤΑΔΙΔΟΝΤΑΙ

Τα κονδυλώματα μεταδίδονται κυρίως με την σεξουαλική επαφή, ακόμη και με τη μη ολοκληρωμένη, γι' αυτό και κατατάσσονται στα Σεξουαλικώς Μεταδιδόμενα Νοσήματα (ΣΜΝ). Αν ο ένας ερωτικός σύντροφος έχει οξυτενή κονδυλώματα, είναι εύκολο να τα μεταδώσει στον άλλο. Εάν υπάρξει τριβή του δέρματος ή των βλεννογόνων (βλεννογόνος=υμένας που καλύπτει εσωτερικά κοιλότητες, όπως ο βλεννογόνος του στόματος και του κόλπου) με δέρμα ή βλεννογόνους κάποιου μολυσμένου ατόμου, ο σύντροφος μπορεί να μολυνθεί από τον ιό.
Επίσης μεταδίδονται από τη μητέρα στο έμβρυο κατά τη διάρκεια του φυσιολογικού τοκετού. Για το λόγο αυτό, όταν υπάρχουν κονδυλώματα, συνιστάται καισαρική τομή.
Η χρήση προφυλακτικού μειώνει την πιθανότητα μετάδοσης, αλλά όχι πλήρως, καθώς προστατεύονται μόνο οι περιοχές που έρχονται σε επαφή με το προφυλακτικό.

ΠΩΣ ΘΕΡΑΠΕΥΟΝΤΑΙ

Aπό τη στιγμή που θα γίνει η διάγνωση, ο γιατρός, ανάλογα με το πρόβλημα που υπάρχει, θα προτείνει και τις ανάλογες λύσεις. Οι μέθοδοι θεραπείας των οξυτενών κονδυλωμάτων διακρίνονται σε φαρμακευτικές και χειρουργικές.
Οι φαρμακευτικές θεραπείες περιλαμβάνουν τα φάρμακα ποδοφυλοτοξίνη και ιμικουιμόδη, τα οποία τοποθετούνται από τον ίδιο τον ασθενή, και το τριχλωρο- οξικό οξύ και την ποδοφυλλίνη που εφαρμόζονται από τον γιατρό.
Οι χειρουργικές μέθοδοι περιλαμβάνουν την καταστροφή των κονδυλωμάτων με κρυοπηξία, ηλεκτροδιαθερμία και laser και την αφαίρεση (εκτομή) των κονδυλωμάτων.

ΜΠΟΡΟΥΝ ΝΑ ΕΠΑΝΕΛΘΟΥΝ;

Η θεραπεία δεν είναι πάντα αποτελεσματική και παρατηρούνται υποτροπές. Aπό τη στιγμή που θα νοσήσει κάποιος από τον ιό, παραμένει φορέας του και υπάρχει μια μικρή πιθανότητα ο ιός να υποτροπιάσει μετά τη θεραπεία. Σε αυτή την περίπτωση, θα πρέπει να επαναληφθεί η θεραπευτική αγωγή. Σε γενικές γραμμές, πάντως, καλό θα είναι να θυμόμαστε πως οι υποτροπές των αλλοιώσεων είναι λίγες και πως συμβαίνουν συνήθως μέσα στον πρώτο χρόνο από την εμφάνισή τους.

Παράγοντες που ευνοούν την επανεμφάνισή τους

• η ανεπαρκής υγιεινή - φροντίδα της γεννητικής περιοχής
• ο σακχαρώδης διαβήτης
• οι ανοσολογικές ανεπάρκειες και τα ανοσοκατασταλτικά
• η μη χρήση προφυλακτικού
• η έλλειψη καλού ύπνου και υγιεινής διατροφής και το κάπνισμα
• η τοπική χρήση αλοιφών που περιέχουν κορτικοστεροειδή.

ΣΥΝΗΘΕΙΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ

- Τι ισχύει για το εμβόλιο του HPV?
Στη χώρα μας θεωρείται ότι η καλύτερη ηλικιακή ομάδα για τον εμβολιασμό για τον HPV είναι οι ηλικίες 12-14 ετών (πριν την έναρξη των σεξουαλικών επαφών). Έχει ένδειξη και για μεγαλύτερες ηλικιακά γυναίκες, έως την ηλικία των 26 ετών, και χορηγείται δωρεάν από τα ασφαλιστικά ταμεία της χώρας μας. Συστήνεται από όλους τους παγκόσμιους οργανισμούς υγείας.

- Μπορούν τα κονδυλώματα να επηρεάσουν την γονιμότητα;
Πολλές γυναίκες θέτουν την ερώτηση αναφορικά με το αν τα κονδυλώματα μπορούν να επιδράσουν και να επηρεάσουν τη γονιμότητά τους. Η απάντηση είναι πως, κάτω από φυσιολογικές συνθήκες, τα κονδυλώματα δεν  επηρεάζουν την γονιμοποιητική ικανότητα μιας γυναίκας ή ενός άντρα. Βεβαίως, αυτό που μπορεί να προκαλέσουν είναι μια παροδική υπογονιμότητα, λόγω του συναισθηματικού στρες που δημιουργείται από τη διάγνωσή τους και από την επακόλουθη ψυχολογική αναστάτωση και ενδεχομένως την παροδική μείωση της σεξουαλικής διάθεσης.

- Μεταδίδονται τα κονδυλώματα με το στοματικό σεξ;
Σύμφωνα με τα νεότερα επιστημονικά δεδομένα, ο ιός HPV μπορεί να μεταδοθεί με τη στοματογεννητική επαφή (στοματικό σεξ), ειδικά εάν υπάρχουν μικρές αμυχές -λύση της συνέχειας του δέρματος ή των βλεννογόνων στις σχετικές περιοχές.